Πάνω από οκτώ δεκαετίες μετρά η ενασχόληση της οικογένειας Χ’ Γιάννη με τα άλογα, ενώ το 1967 δημιουργήθηκε το ιπποφορβείο στο Ακάκι, το οποίο γνώρισε πολλές επιτυχίες και συνεχίζει τη λειτουργία του μέχρι σήμερα.
Στο αφιέρωμα του «ΤΖΟΚΕΫ» εις μνήμη του Γιαννάκη Χ” Γιάννη που έφυγε στις 30 Δεκεμβρίου, γίνεται εκτενής αναφορά στον ρόλο του πατέρα του, αείμνηστου Νικόλα Χ” Γιάννη, θεμελιωτή του ιστορικού ιπποφορβείου, ο οποίος έφυγε τον Σεπτέμβριο του 2019 σε ηλικία 102 ετών, αλλά και στην συμβολή των αδελφών του, Άνθιμου και Χρίστου.
Το ιπποφορβείο ανέδειξε σωρεία ισχυρών αλόγων τα οποία πήραν 1.191 νίκες, μεταξύ των οποίων 58 κύπελλα.

Τα πρώτα άλογα
Το “βάπτισμα του πυρός” της οικογένειας στις ιπποδρομίες πήρε ο Λευτέρης Χ” Γιάννης αδελφός του Νικόλα Χ” Γιάννη, την δεκαετία του 1930, όταν αγόρασε την Περούζ. Η φοράδα αυτή πραγματοποίησε κάποιες συμμετοχές στον παλιό ιππόδρομο κοντά στον σιδηρόδρομο του Τράχωνα και το 1937 με την έναρξη των ιπποδρομιών στον Άγιο Δομέτιο μεταφέρθηκε εκεί για να διαγωνίζεται.
Στη συνέχεια μεσολάβησε ο δεύτερος Παγκόσμιος Πόλεμος και ακολούθησε ο εθνικοαπελευθερωτικός αγώνας της ΕΟΚΑ, δηλαδή υπήρξε μια νεκρή περίοδος αρκετών ετών. Με την ανεξαρτησία της Κύπρου το 1960 ο Νικόλας Χ” Γιάννης και τα αδέλφια του Άνθιμος και Χρίστος έγιναν φίλιπποι και τακτικοί θαμώνες του ιπποδρόμου.
Το 1961 έκαναν το πρώτο τους βήμα ως ιδιοκτήτες και απέκτησαν την Βένους από τον ιπποπαραγωγό Στέλιο Αταλιώτη.
Η Βένους είχε μια πολύ καλή σταδιοδρομία και πέτυχε 16 νίκες, ενώ στην ιπποπαραγωγή έδωσε ορισμένους ισχυρούς απογόνους όπως ήταν οι Άθως (12 νίκες) και Χάππυ Λουκ (10 νίκες – 4 κύπελλα).

Το ιπποφορβείο
Το 1964 τα τρία αδέλφια προχώρησαν σε νέα αγορά και απέκτησαν την Ρήγαινα από τον Νίκο Σαμψών που έδωσε αρκετά και πολύ καλά προϊόντα όπως η Ράψοτυ (8 νίκες) και οι Μαργαρίτα και Χιώτισσα, οι οποίες πήραν από 6 νίκες.
Γύρω στο 1966-67 ο αείμνηστος προπονητής Μήτσιος Παπακυριακού εισήγαγε τοκάδες από το εξωτερικό τις οποίες παραχώρησε προς πώληση και έτσι τα τρία αδέλφια απέκτησαν ακόμη δυο τοκάδες.
Με τη συνεχή ενίσχυση του δυναμικού τους άρχισαν οι επιτυχίες και έτσι μπήκαν δυναμικά στον χώρο των ιδιοκτητών αλλά και των ιπποπαραγωγών.
Έτσι τέθηκε η βάση για τη δημιουργία του ιπποφορβείου και το 1967 έβαλαν τα θεμέλια στη φάρμα στο Ακάκι.
Οι Άνθιμος και Χρίστος επισκέπτονταν καθημερινά τον ιππόδρομο, ενώ ο Νικόλας Χ’ Γιάννης ήταν αρκετά απασχολημένος με το πόστο του στη Συνεργατική Ακακίου και δεν μπορούσε να αφιερώσει ανάλογο χρόνο στα άλογα. Ήταν όμως ο χρηματοδότης της όλης προσπάθειας και έδινε ανελλιπώς το παρών του στις ιπποδρομίες.

«Το Κυπριακό Άλογο»
Ο Δρ Άκης Πετρής στο βιβλίο του «Το Κυπριακό Άλογο» στην ενότητα «Προσωπικότητες του ιπποδρόμου», αναφέρει για την οικογένεια Χ” Γιάννη τα ακόλουθα:
«Οι αδελφοί Χ” Γιάννη από το Ακάκι, Λευτέρης, Χρίστος, Άνθιμος, Νικολής και ο γιος του Νικολή, ο Γιαννάκης, γνήσιοι φίλιπποι, φανατικοί οπαδοί του αθλήματος των ιπποδρομιών και ιπποπαραγωγοί κυπριακων και καθαρόαιμων αλόγων…
… «Ο Νικολής ήταν ο σιωπηλός συνέταιρος, σπάνια αναμειγνύετο στην διαχείριση των ιπποδρομιακών αλόγων, αλλά ήταν πάντοτε ενήμερος των καταστάσεων και τακτικός οπαδός των ιπποδρομιών. Ο γιος του Γιαννάκης συνεχίζει δυναμικά την οικογενειακή παράδοση και έχει αναλάβει όλες τις ιπποδρομιακές δραστηριότητες της οικογένειας. Έχει δημιουργήσει ένα αξιόλογο ιπποφορβείο στο Ακάκι και συνεχώς αυξάνει και βελτιώνει το δυναμικό της φάρμας του. Παρόλο που έχει επιδοθεί στην παραγωγή καθαρόαιμων, δεν εγκατέλειψε τα ντόπια άλογα και συνεχίζει να δίνει στον κυπριακό ιπποδρομο αξιόλογα ντόπια αγωνιστικά άλογα».
1.191 νίκες
Το ιπποφορβείο της οικογένειας Χ” Γιάννη πέτυχε 1.191 νίκες σε 8.953 συμμετοχές, ενώ κατέκτησε 58 κύπελλα.
Έστειλε στον αγωνιστικό στίβο 380 άλογα από τα οποία νικητές αναδείχθηκαν τα 308.
Το κυπριακό άλογο τους με τις περισσότερες νίκες ήταν ο Κλέφτης, ο οποίος διαγωνίστηκε 132 φορές και πέτυχε 16 νίκες.
Στα καθαρόαιμα ξεχώρισε ο Ρετ Σαν (2009) ο οποίος ήταν το μοναδικό άλογο της οικογένειας που πέτυχε 19 νίκες. Το 2017 ως 8ετής κατέκτησε το Κύπελλο Γεώργιου Βασιλειάδη (Gr2).
Τα τελευταία χρόνια το καλύτερο άλογο της οικογένειας ήταν ο κυπριακής εκτροφής Ρόμπιν Στόουν, παραγωγής 2017, ο οποίος πέτυχε 8 νίκες σε 23 συμμετοχές, μεταξύ των οποίων 4 κύπελλα.
• Τα στατιστικά στοιχεία έχουν ληφθεί από το αρχείο του ιστορικού του ιπποδρόμου Δρ. Κώστα Πέτρου.